Eindelijk ijs (deel 2)

De koers van 180° aanhouden werd ons een stuk verder onmogelijk gemaakt. Er was niet duidelijk een ‘route’ door het pakijs, iets wat de kapitein niet zinde dus maakte hij rechtsomkeer en voeren we op onze schreden terug, om het een stukje verderop nog eens te proberen. De bemanning stond 4 man sterk, inclusief de kapitein, op de brug (wat meestal betekent dat het niet makkelijk varen is). Net op het moment dat ik dacht: oeff, daar zou ik mijn schip mooi niet insturen, zag één van ons een zeldzame Rosszeehond op een ijsschots. De kapitein werd aan zijn staart getrokken, ging wederom rechtsomkeert en manouvreerde het schip tot op 5m van de ijsschots zodat iedereen een goede blik op de zeehond kon werpen. Maar als de kapitein nog bereid is van zijn koers af te wijken voor een zeehond, dan maakt hij zich klaarblijkelijk nog niet al te veel zorgen om al dat ijs. Dat bleek ook even later want na de 360° draai om de zeehond heen voltooid te hebben gingen we weer rechtstreeks op het pakijs af. Kapitein, samen met een ander, op de uitkijk, eerste stuurman achter het rad en een 4e achter het ‘gaspedaal’. In het ijs werd het gaspedaal nog even omhoog geschroefd om wat meer snelheid te houden. We mogen dan wel geen ijsbreker zijn (met zijn ‘Class A’ ijs-klassificiering, zit onze boot daar net onder) maar de schotsen die we opzij duwden (of eerst doormidden braken op de boeg) waren toch van aanzienlijke afmetingen.... Niet iedereen was er even komfortabel mee, de ondergang van de Explorer zal daar niet bij geholpen hebben. Bovendien gaf mijn opmerking, dat als er wat mocht gebeuren we in iedergeval zo op het ijs konden stappen en niet het koude water in hoefden om op hulp te wachten, ook niet echt de steun die sommige mensen zochten.
Het voordeel van door pakijs varen was dat pinguins en zeehonden op het ijs, zo nog dichter langs de boot heen kwamen, wat resulteerde in leuke reakties, zowel van mens als dier. Eigenlijk dachten de meeste van ons dat dit pakijs aan zou houden tot dat we het Antarctische continent zouden bereiken, maar na een uurtje ofzo braken we ineens door het pakijs heen en was de zee voor ons, op de sporadische ijsberg na, weer redelijk vrij van ijs. Het blijkt dus dat het al opgebroken pakijs van het continent is afgewaaid en als een waaier (ver) voor de kust ligt. Eenmaal erdoor waren we weer in open water totaan de kust. In het begin vroegen we ons waarom waarom de kapitein steeds de donkere wolken boven de horizon uitzocht om naar toe te varen, maar zoals bij alles: ervaring is de helft van het werk. Daar waar mooie lichte wolken hangen, moet je als boot dus niet zijn: dit is de weerkaatsing van het zonlicht op het ijs dat vervolgens weer op de wolken gereflekteerd wordt. Lichte wolken betekent dus veel ijs, in tegenstelling tot donkere wolken die dus veelal boven open water hangen.

Toen Shirley, iemand van de begeleidende staf, ’s middags tussen neus en lippen door tegen mij zei dat dit een dag was om nooit te vergeten, had er een lampje bij me moeten gaan branden. Deed het ook heel eventjes, in de trant van: ‘goh, toevallig, ze zou eens moeten weten’, maar ik had het te druk met wat er om me heen te zien was om haar opmerking helemaal tot me door te laten dringen. ’s Avonds werd het me echter wel allemaal duidelijk. Na een overheerlijk diner gingen ineens de lampen uit en werd de expeditieleiding bij elkaar geroepen. Vanuit de keuken kwam Nathalia met een prachtige taart (met kaarsjes en opschrift) naar me toe gelopen en onder luid gezang van ‘Happy Birthday’. Het (stilzwijgende) plannetje om mijn verjaardag niet aan te kondigen was dus mooi tussen wal en schip gevallen. Gaf ik eerst Manita nog de schuld, al gauw bleek dat zij er niets mee van doen had. We hadden, om op Macquari eiland (Australië) te landen, onze paspoortdetails door gegeven, dus ze wisten precies wie er tijdens de trip jarig zou worden. Maar achteraf had Shirley eerder natuurlijk wel gelijk: dit zal een (verjaar)dag worden die ik zeker nooit zal vergeten.

Om 20.00uur varen we de 66ste breedtegraad voorbij en later op de avond passeren we de Zuidpoolcirkel op 66°33½’Z : het punt waarop, op de langste dag in het jaar, de zon voor één dag niet meer onder gaat (verder zuidelijk worden dit uiteraard meerdere dagen tot op zuidpool zelf (op 90°Z) waar hij gewoon voor de helft van het jaar niet ondergaat). Ook al ging 235jr geleden Cook ons al voor, is dit van de breedtecirkels de ‘lastige’ om over te steken omdat het zover van land ligt; de noordpoolcirkel 66°33’N kruis je als je Skandinavië verkent en de evenaar 0° ligt ook binnen ‘handbereik’ tegenwoordig. Een aantal Antarctica trips vanuit Zuid Amerika komen niet eens binnen de zuidpoolcirkel, want een gedeelte van het zuidpoolschiereiland ligt nog buiten de cirkel. (Bovendien wordt onder Antarctica vaak niet alleen het continentaal plat gerekend maar zelfs ook eilanden die niet op het continentaal plat liggen zoals bv Zuid Shetland & Zuid Georgie in de Atlantische oceaan).
Het bereiken van de zuidpoolcirkel wordt gevierd met een gluhwein buiten op het achterdek. Het is ondertussen al half twaalf ’s avonds, maar de zon staat nog steeds redelijk hoog aan de hemel. We krijgen voor de gein nog een pinguin op ons voorhoofd gestempeld, en zodoende worden we figuurlijk bestempelt tot Antarctica ambassadeurs met de verwachting dat wij dit zullen uitdragen.

Het lichtspel wordt eigenlijk nog mooier: behalve de zee met ijsbergen is nu ook het besneeuwde vaste land in zicht gekomen. Met de zon laag boven de horizon, wordt niet alleen de scheidslijn tussen het reflekterende water en de witte sneeuw op het land moeilijk te onderscheiden, maar ook de overgang van vaste land naar lucht wordt ‘grijs’. Dit laatste figuurlijk dan natuurlijk want in werkelijkheid zijn het allemaal verschillende tinten wit: een waarlijk afscheid van een hele indrukwekkende dag.